΄΄10 χρόνια μένουν για τη σωτηρία του πλανήτη΄΄.

Αυτό το κείμενο είναι άποψη του Βασίλη Γιόκαρη,ο οποίος το είχε καταθέσει σε παλιότερο συνέδριο των Οικολόγων-Πρασίνων.Με αφορμή την εκδήλωση για την οικονο-μία ,που έγινε στον Πειραιά, μας το ξαναστέλνει για να συμβάλλει στην διαμόρφωση μιας συλλογικής άποψης

Ύστατη Ώρα για να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο που μας συνδέει με το ιδεολογικό εποικοδόμημα της Ανάπτυξης.
Ύστατη Ώρα για να νοηματοδοτήσουμε εκ θεμελίων διαφορετικά την οικονομία, την πολιτική, τις κοινωνικές σχέσεις, τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, την ίδια τη ζωή.
Η Ανάπτυξη είναι συνυφασμένη με την με οποιοδήποτε κόστος μεγιστοποίηση του οικονομικού κέρδους. Η Ανάπτυξη είναι συνυφασμένη με την οικονομική μεγέθυνση, με τη συσσώρευση και τη συγκεντροποίηση κεφαλαίου.
Όπως παρατηρεί ο Αντρέ Γκόρτς σε πρόσφατη συνέντευξή του : <<Πάει πολύς καιρός από τότε που η παραγωγή του αναγκαίου και του ωφέλιμου έπαψε να είναι κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης. Οι ανάγκες είναι περιορισμένες, οι επιθυμίες και οι φαντασιώσεις δεν είναι. Πρώτα στη δεκαετία του 1920 και έπειτα στη δεκαετία του 1950, η ανάγκη που είχε η βιομηχανία να παράγει περισσότερο ξεπέρασε την ανάγκη των ανθρώπων να καταναλώνουν περισσότερο και υποκίνησε την ανάπτυξη μιάς παιδαγωγικής – το μάρκε-τινγκ, η διαφήμιση – που δημιουργεί νέες ανάγκες στο πνεύμα των ανθρώπων και τους κάνει να αυξάνουν την κατανάλωσή τους. Οι καταναλωτές και η παραγωγή πρέπει να τεθούν στην υπηρεσία του κεφαλαίου και όχι το αντίστροφο>>. Το αργότερο από τότε, η Ανάπτυξη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ασταμάτητη επέκταση και διόγκωση της υλικής παραγωγής και κατανάλωσης, με το διαρκώς <<περισσότερο, ταχύτερα, μακρύτερα, παραγωγικότερα, ανταγωνιστικότερα>>.
Προσφέροντας διαρκώς αυξανόμενο υλικό – ενεργειακό προϊόν η Ανάπτυξη δημιουργεί ευρείες και ισχυρές συμμαχίες, σε παραγωγικό και ιδεολογικό επίπεδο, με τους πληθυσμούς - ιδίως της Δύσης - που ήσαν και είναι οι κύριοι νομείς της διαρκούς καταναλωτικής προσφοράς και φορείς της ακόρεστης πλέον ζήτησης. Οι περιορισμοί των ανθρώπινων αναγκών είχαν ήδη διαρραγεί από την Ανάπτυξη, όταν - στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 - η Λέσχη της Ρώμης διατύπωνε τα ΄΄Όρια της Ανάπτυξης΄΄.


Στη συνέχεια περάσαμε στην εποχή των διαφόρων, εναλλακτικών τύπων, ανάπτυξης με επιθετικό προσδιορισμό, όπως : η βιώσιμη η αειφόρος η δίκαιη η περιφερειακή η τοπική η ενδογενής η αυτοδύναμη η ισόρροπη κ.λπ. ανάπτυξη.

Η βιώσιμη ή η αειφόρος ανάπτυξη ή η αειφορία αποτελεί την ωραιότερη επιτυχία σε αυτή την τέχνη της αναζωογόνησης των παλιών ιδεών. … Τουλάχιστον με τη μη βιώσιμη ανάπτυξη μπορούσαμε να διατηρήσουμε την ελπίδα ότι αυτή η θανατηφόρος διαδικασία θα είχε ένα τέλος, θύμα των αντιφάσεών της, των αποτυχιών της, του ανυπόφορου χαρακτήρα της και της εξάντλησης των φυσικών πόρων. … Ο όρος βιώσιμη ή αειφόρος είναι αυτό που επιτρέπει στην έννοια της ανάπτυξης να επιβιώνει  γράφει ο Serge Latouche.

Η Ανάπτυξη, η υπαρκτή Ανάπτυξη είναι αυτή που κυριαρχεί στον πλανήτη εδώ και δύο αιώνες, και η οποία δημιουργεί τα σημερινά κοινωνικά και οικολογικά προβλήματα, τα τρομακτικά αδιέξοδα.
Η καταστροφή του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος ήταν και εξακολουθεί να είναι εγγεγραμμένη στο γενετικό κώδικα της αναπτυξιακής διαδικασίας.
Οι πάγοι στους πόλους της γης λιώνουν με απίστευτους ρυθμούς και το κλίμα της γης αλλάζει δραματικά. Πρόκειται για την κορυφή και μόνον του ΄΄Παγόβουνου΄΄ που δημιουργείται ως αποτέλεσμα της ασταμάτητης Αναπτυξιακής διαδικασίας, και παρόλο που αυτή λανσάρει πλέον τα ΄΄αειφόρα΄΄ και ΄΄βιώσιμα΄΄ ενδύματά της – των Πράσινων συνε-πικουρούντων στην εξέλιξη αυτή – εδώ και εικοσιπέντε ήδη χρόνια. Η μετάλλαξη των ορ-γανισμών των εμβίων όντων ( του ανθρώπινου είδους μη εξαιρουμένου ) και ο εικονικός κόσμος αποτελούν τις εξίσου σοβαρές αλλά αθέατες ακόμη ως προς τις επιπτώσεις τους πλευρές των συντελούμενων με ηλεκτρονικούς ρυθμούς κοσμογονικών αλλαγών στο γήϊνο κόσμο. Η Ανάπτυξη, είτε χωρίς είτε με επιθετικό προσδιορισμό απαιτεί πλέον στο σημε-ρινό στάδιο εξέλιξής της, την προσαρμογή και υποταγή του φυσικού κόσμου (συμπερι-λαμβανομένων των ανθρώπινων κοινωνιών αλλά και της φύσης του ανθρώπινου όντος ) στο δημιούργημά της : σε έναν τεχνικό κόσμο, ο οποίος γίνεται κυρίαρχος πάνω στον φυσικό κόσμο.

Η Ανάπτυξη είτε μη βιώσιμη είτε βιώσιμη, είναι πάνω από όλα η υπαρκτή Ανάπτυξη, η οποία :
 Λεηλατεί ασυγκράτητα το φυσικό κόσμο και ανατρέπει τις ισορροπίες του μέχρι του σημείου μη επιστροφής / μη αντιστρέψιμα
 Δημιουργεί ένα κυρίαρχο τεχνικό κόσμο – ΄΄Δοκιμαστικό Σωλήνα΄΄, τροποποιεί ριζικά τις συνθήκες ζωής και προετοιμάζει τη ΄΄Μεταλλαγμένη Ζωή σε Δοκιμαστικό Σωλήνα΄΄
 Συγκεντροποιεί τις οικονομικές δομές, τις κρατικές δομές και τις πολιτικές εξουσίες
 Καταστρέφει τις συνθήκες και αποστερεί τις δυνατότητες ικανοποίησης ( βασικών ) αναγκών από / σε διαρκώς περισσότερους ανθρώπους
 Επεκτείνει την ετερονομία σε βάρος της αυτονομίας των ανθρώπων και των κοινωνιών
 Διαπαιδαγωγεί τους ανθρώπους σε άβουλα καταναλωτικά όντα στο όνομα της απεριόριστης υλικής ευημερίας
 Προκαλεί την αχρηστία όσο και τον εκφυλισμό των δημοκρατικών θεσμών καθώς επίσης και το μαρασμό των δημοκρατικών αντανακλαστικών των συλλογικών κοινωνικών υποκειμένων.

Αναρωτιέμαι : Αισθανόμαστε φτωχοί χωρίς το ιδεολόγημα της Ανάπτυξης, χωρίς τα όνει-ρα, τους στόχους, τις υποσχέσεις και τις προσδοκίες που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της θεμελιακής θέσης που της αποδίδουμε κατά τη συγκρότηση πολιτικού λόγου και πρά-ξης όπως και στην καθημερινή μας ζωή ; Τόσο περιορισμένη θεωρούμε τη βαρύτητα της Οικολογίας και άλλο τόσο περιορισμένης εμβέλειας τις απαιτούμενες αλλαγές ;

Πολλές από επιμέρους προτάσεις των Πράσινων ήταν και είναι σωστές. Είναι όμως δυστύχημα το γεγονός ότι τις προσαρτάμε στο αναπτυξιακό άρμα. Ο όρος ΄΄Ανάπτυξη΄΄ είναι πλήρως κατειλημμένος από το κεφαλαιοκρατικό σύστημα δομών, σχέσεων και αξιών. Αυτό δεν αλλάζει όσα παραθετικά και να της προσθέσουμε, όσο και αν αλλάξουμε τους ενεργειακούς πόρους, τις ενεργειακές υποδομές και τις ενεργειακές μας συμπεριφορές, εφόσον ταυτόχρονα διατηρούμε την πρωτοκαθεδρία της Ανάπτυξης κατά την επίτευξη αυτών των στόχων.
Και αν λείπει ακόμη το εννοιολογικό εργαλείο / ο όρος που θα αντικαταστήσει εκείνο / -ον της ΄΄Ανάπτυξης΄΄, εν τούτοις είναι δεδομένοι κάποιοι όροι που ενσωματώνουν πλευρές της κριτικής μας στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, που αντα-ποκρίνονται στα μηνύματα των καιρών, και αποδίδουν – ίσως ανολοκλήρωτα – τον απαι-τούμενο αναπροσανατολισμό και επαναπροσδιορισμό στόχων : Οικολογικά και κοινωνικά συμβατές οικονομικές δραστηριότητες, Αυτοπεριορισμός, Προστασία, Διάσωση, Σωτηρία κ.λπ.

Με την παρούσα λοιπόν τοποθέτησή μου προτείνω την απάλειψη των αναπτυξιοκρατικών όρων από καταστατικές αρχές και προγραμματικές θέσεις των Οικολόγων Πράσινων, τόσο των ως τώρα δεδομένων όσο και εκείνων που πρόκειται να ψηφιστούν από το επικείμενο συνέδριο, και την αντικατάστασή τους κατά περίπτωση από όρους ή περιγραφές όπως οι προαναφερόμενες, με αδιαμβισβήτητα αποστασιοποιούμενο από την Ανάπτυξη περιεχόμενο.
Θέτω την πρότασή μου προς συζήτηση και ψήφιση στο συνέδριο που έχουμε μπροστά μας. Εάν υπάρξει / διαμορφωθεί μία πλειοψηφία ή έστω μία σημαντική μειοψηφία συνέδρων που συμμερίζεται την προκείμενη πρόταση, θεωρώ ότι το ζήτημα είναι σοβαρό και θα πρέπει να εξεταστεί σε ένα έκτακτο συνέδριο, σε ημερομηνία που θα καθορίσει το συνέδριο στα τέλη αυτής της εβδομάδας.

6 Μαρτίου 2007

Βασίλης Γιόκαρης